Ehunak eta TEEHak berrerabiltzeko ekocenterrak.

Proiektuaren helburua da EAEn hondakinak kudeatzeko araudia ezartzen laguntzea. Ariketa honek aukera ematen du ekonomia zirkularra sustatzeko eta baztertuak izateko arriskuan dauden pertsonentzako kalitatezko enplegua mantendu edo sortzeko, ehungintza eta tresna elektriko eta elektronikoen hondakinak (TEEH) berrerabiltzeko prestaketaren esparruan.

Ekimen hau EAEn hondakinen araudia ezartzen laguntzeko eta ekonomia zirkularra sustatzeko deialdiaren 3. ildoan kokatzen da. Araudi horren izena “Bereizita bildutako beste hondakin fluxu batzuk berrerabiltzeko eta birziklatzeko prestaketa instalazio berriak eraikitzea” da (3.1.).

Ekimen honen planteamendua Emaus Gizarte Fundazioa taldeak eta Emaus Gipuzkoa gizarteratze enpresak bi sektoretan egindako hainbat urteko ikerketa eta proiektuen garapenaren ondorioa da: batetik, ehungintzako produktuak berrerabiltzeko, horiek osatzen dituzten materialak birziklatzeko eta balorizatzeko sektorean eta, bestetik, gizartearen ohitura berriengatik gero eta bolumen handiagoa eragiten duen TEEH sektorean.

Arroparen ekoizpenak eta kontsumoak modu esponentzialean egin dute gora azken urteotan, egungo kontsumo ereduaren ondorioz. Datuek adierazten dutenez, ehungintzaren ingurumen inpaktua oso handia da, eta, beraz, ezinbestekoa da hori murrizten saiatzeko neurriak hartzea. Ildo horretan, Europako legediak bere kideak behartu ditu 2025eko urtarrilaren 1a baino lehen ehun hondakinak gaika biltzen hastera, eta hondakin horiek berrerabiltzeko eta birziklatzeko prestatzeari buruzko helburu batzuk ezartzera.

Gauza bera gertatzen da tresna elektriko eta elektronikoen hondakinekin (TEEH) ere. Horiek berreskuratzea erronka handia da kudeatzaileentzat, bai haien aniztasunagatik, bai gero eta bolumen handiagoa eragiten dutelako. Adituek ohartarazi dute 2030ean 74,7 milioi tona izan daitezkeela, eta 2050erako 100 milioi tonatik gora.

Beraz, bi hondakin korronte horiek, dagozkien tratamenduak, kudeatzeko eta berreskuratutako produktuak merkaturatzeko soluzioetan aurrera egiten jarraitu behar da.

Testuinguru horretan, Emaus Gipuzkoa gizarteratze enpresak 2020 – 2026 plana garatu du, lurraldean ehungintzako hondakinak eta tresna elektriko eta elektronikoak (TEEH) biltzeko, tratatzeko eta merkaturatzeko ahalmena handitzeko estrategia bati erantzuten dioten 5 osagai kontuan hartuta.

Proiektu honen garapena hiru fase nagusitan eta zeharkako bi osagaitan banatzen da:

• 1. fasea: Hondakinak kudeatzeko mapa eta prozesu berriak tokiko ikuspegitik diseinatzea (2020-2021).
• 2. fasea: Bi hondakin korronteak kudeatzeko sistema berriak maila pilotuan ezartzea eta horiek hobetzeko aukerak etengabe aztertzea (2022-2023).
• 3. fasea: Hondakinen bolumen handiagoa kudeatzeko prozesuen eskalatzea eta automatizazioa (2024-2026).

Hauek dira zeharkako jarduerak:

• Ehun hondakinen entrega sustatzeko komunikazioa eta sentsibilizazioa.
• Herritarren eta TEEHen kasuan garrantzitsuak diren beste eragile batzuen komunikazio eta sentsibilizazio plana.

Hiru faseetako bakoitzak osagai hauek izan ditu:

• Inbertsioak egitea biltegiratze eta tratamendu makinetan eta ekipamenduan.
• Ekocenteretako langileen prestakuntza.
• Digitalizazioa: Hondakinen trazabilitateari buruzko hardwarea eta softwarea erostea.
• Berreskuratutako produktuak merkaturatzeko ekipamendua.
• Komunikazioa eta sentsibilizazio lana, herritarrek eta beste eragile batzuek (saltokiak, enpresak, erakundeak, unibertsitateak, etab.) hondakinak behar bezala entregatzen ikas dezaten.